Πόσιμο νερό: Δικαίωμα ή προϊόν;

του Μιχάλη Χαιρετάκη

Θα σας διηγηθώ μια μικρή ιστοριούλα που οι μεγαλύτεροι από εμάς την έχουν ζήσει με διαφορετικές παραλλαγές τα τελευταια 50 χρονια.

Σε ένα νησί του Αιγαιου πριν πολλά πολλά χρόνια οι κάτοικοι είχαν ο καθένας το δικό του πηγάδι από όπου έπαιρνε το νερό που χρειαζόταν. Κάποια χρόνια μετά έγινε το μοναδικό υδραγωγείο του νησιού, όπου το νερό συγκεντρωνόταν από το νερό ενός ποταμού και από γεωτρήσεις. Πολλοί κάτοικοι ασχολούνταν με τη γεωργία, όμως η χρήση του ποταμού για την ύδρευση του νησιού λιγόστεψε το διαθέσιμο νερό και τους οδήγησε στο να κάνουν οι περισσότεροι τις δικές τους γεωτρήσεις Το νησί έγινε δημοφιλής προορισμός για τους τουρίστες και μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα άρχισαν να ξεφυτρώνουν  σα μανιτάρια σε κάθε γωνιά του ενώ κάποιες πηγές με εξαιρετική ποιότητα νερού πουλήθηκαν σε εναν ιδιώτη που έκανε εργοστάσιο εμφιάλωσης. ¨Όμως εκτός από το εργοστάσιο εμφιάλωσης τα τελευταία χρόνια είχαν δημιουργηθεί μικρά εργοστάσια και βιοτεχνίες που κι αυτά κατανάλωναν μεγάλες ποσότητες νερού. Μερικές απο αυτές με τα απόβλητά τους καθώς και λίγοι μεγαλοαγρότες μόλυναν σε κάποιες περιοχές του νησιού τον υδροφόρο ορίζοντα. Κάποιοι μάλιστα κάτοικοι του νησιού που είχαν πλουτίσει τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούσαν ποσότητες νερού για να ποτίζουν τους κήπους τους, να πλένουν τα αυτοκίνητά τους και να γεμίζουν τις πισίνες τους. Τα καλοκαίρια τα ξενοδοχεία γεμίζαν απο τουρίστες και ο πληθυσμός του νησιού διπλασιάζόταν ενώ οι τουρίστες κατανάλωναν σημαντικά περισσότερες ποσότητες νερού απο τους μόνιμους κατοίκους.

Κάποια στιγμή τα ψέματα τελειώνουν, το νερό τελειώνει, πολλές γεωτρήσεις αντλούν κακής ποιότητας νερό, άλλες υφάλμυρο από την υπεράντληση, άλλες μολυσμένο και ακατάλληλο για οικιακή χρήση. Ποια είναι η λύση που βρίσκουν; Αρχικά μειώνουν τις ποσότητες νερού που είναι διαθέσιμες για κάθε πολίτη. Εκ περιτροπής ύδρευση σε περιοχές, αυξάνουν την τιμή του νερού κλιμακωτά εφαρμόζοντας διαφορετικά τιμολόγια και προσπαθούν να αυξήσουν την ποσότητά του με διάφορους τρόπους. Μια λύση είναι η αφαλάτωση που όμως δημιουργεί άλλα σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα, ειδικά όταν γίνεται ανεξέλεγκτα από ιδιώτες.  https://earther.gizmodo.com/the-dirty-truth-about-turning-seawater-into-drinking-wa-1831768754

Σα να μη φτάνει όμως αυτό, η διαχείριση όλης αυτής της υδάτινης μπίζνας με τα διαφορετικά τιμολόγια γίνεται πλέον προσοδοφόρα και μαζεύει αρκετούς ενδιαφερόμενους που είναι διατεθειμένοι να αγοράσουν κοψοχρονιάς την διαχείριση της  δημόσιας επιχείρηση ύδρευσης του νησιού.
Πάμε τώρα να δούμε το αποτέλεσμα: Οι κάτοικοι του νησιού απογοητευμένοι απο την κακή ποιότητα του νερού που αγοράζουν σε ακριβές τιμές λόγω της περιορισμένης ποσότητας και της μεγάλης ζήτησης καταφεύγουν στο εμφιαλωμένο νερό. Ο μικρός αγρότης που αναγκάζεται πλέον να αγοράσει το νερό σε ακριβές τιμές έχοντας να ανταγωνιστεί τον μεγαλοξενοδόχο, αναγκάζεται να σταματήσει την καλλιέργεια της γής γιατί πλέον είναι ασύμφορη. Ο βιομήχανος συνεχίζει να ρυπαίνει, ο μεγαλοαγρότης να μολύνει και ο πλούσιος να γεμίζει την πισίνα του. Η ασύδοτη και ανεξέλεγκτη αφαλάτωση ιδιωτών συνεχιζει να κατααστρέφει το περιβάλλον ενώ ο ιδιώτης ιδιοκτήτης πηγών εμφιαλώνει και εξάγει άριστης ποιότητας νερο.

Φυσικά το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό πάει περίπατο και ο φτωχός κάτοικος έχει μόνο 2 επιλογές. Είτε να πληρώσει φθηνά και να καταναλώσει κακής ποιότητας νερό απο το δίκτυο ύδρευσης ή να πληρώσει ακριβά και να αγοράσει εμφιαλωμένο νερό.

Το νερό δεν είναι ένα φθηνό καταναλωτικό προϊόν που το καταναλώνουν τζαμπατζήδες, καταντάει όμως έτσι αν δεν υπάρχει για χρόνια ένας μεγαλύτερος σχεδιασμός για την περιοχή. Φυσικά δεν είναι η λύση στο να δοθεί σε κάποιον ιδιώτη η διαχείριση του νερού της περιοχής, τη στιγμή που η βασική αιτία του πρόβληματος δεν ειναι η οικονομική διαχείριση αλλά η άναρχη ανάπτυξη και η έλλειψη κανόνων.

Η λύση στο πρόβλημα του νερού θα βρεθεί μόνο στην περίπτωση που δεν αντιμετωπιστεί ως μαθηματικό πρόβλημα, δηλαδή πως θα κάνουμε καλύτερη διαχείριση με το αζημίωτο και πως θα μοιράσουμε την ίδια ή λίγο μεγαλύτερη ποσότητα νερού σε ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις και δράσεις αλλά ως ανθρώπινο δικαίωμα και δημόσιο αγαθό που πρέπει πρωτίστως να προσφερεται σε αναγκαία ποσότητα και  ικανοποιητική ποιότητα στους πολίτες για να καλύψει τις βασικές και θεμελιώδεις τους ανάγκες.

ΥΓ Τροφή για σκέψη: