Αποκλειστικό! Το νέο διάταγμα Πούτιν για τα πυρηνικά με ανάλυση των άρθρων.

Μετάφραση/Ανάλυση: Μιχάλης Χαιρετάκης

Ι. Γενικές Διατάξεις

Οι παρούσες Αρχές αποτελούν έγγραφο στρατηγικού σχεδιασμού στον τομέα της άμυνας, που αντικατοπτρίζει τις επίσημες απόψεις για την ουσία της πυρηνικής αποτροπής. Καθορίζουν τους στρατιωτικούς κινδύνους και τις απειλές που πρέπει να εξουδετερωθούν μέσω της πυρηνικής αποτροπής, καθορίζουν τις αρχές της πυρηνικής αποτροπής, καθώς και τις προϋποθέσεις για τη μετάβαση της Ρωσικής Ομοσπονδίας στη χρήση πυρηνικών όπλων.

Μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες του κράτους είναι να διασφαλίσει την εγγυημένη αποτροπή δυνητικών επιτιθέμενων από την εκδήλωση επιθετικότητας κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας και των συμμάχων της. Η αποτροπή της επιθετικότητας διασφαλίζεται μέσω του πλήρους φάσματος των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Ρωσικής Ομοσπονδίας, συμπεριλαμβανομένου του πυρηνικού της οπλοστασίου.

Ανάλυση:

{ΜΧ: Το πρώτο σημείο του διατάγματος καταδεικνύει τη στρατηγική της Ρωσίας να διατηρεί τον πυρηνικό της μηχανισμό ως εργαλείο άμυνας, εστιάζοντας στην αποτροπή και όχι στην άμεση χρήση. Ωστόσο, η “πλήρης φάση στρατιωτικών δυνατοτήτων” δείχνει έναν ευρύ ορισμό των εν δυνάμει αντιποίνων, περιλαμβάνοντας όχι μόνο πυρηνικά αλλά και συμβατικά μέσα. Η σύνδεση της αποτροπής με την προστασία των συμμάχων υπογραμμίζει τη στρατηγική της Μόσχας να παρουσιάζει τον εαυτό της ως εγγυητή ασφάλειας σε περιφερειακές συμμαχίες, επεκτείνοντας τη στρατιωτική της επιρροή.}

Το άρθρο:

Η κρατική πολιτική της Ρωσικής Ομοσπονδίας στον τομέα της πυρηνικής αποτροπής (αναφερόμενη εφεξής ως “κρατική πολιτική για την πυρηνική αποτροπή”) εκπροσωπεί ένα σύνολο συντονισμένων μέτρων που καλύπτουν πολιτικούς, στρατιωτικούς, στρατιωτικο-τεχνικούς, διπλωματικούς, οικονομικούς, πληροφοριακούς και άλλους τομείς, σχεδιασμένων να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες της πυρηνικής αποτροπής για την αποτροπή επιθετικότητας κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας και των συμμάχων της.

Ανάλυση:

{ΜΧ: Εδώ βλέπουμε την ενσωμάτωση πολλαπλών τομέων, κάτι που δείχνει τη διεύρυνση του πυρηνικού δόγματος πέρα από την καθαρά στρατιωτική του διάσταση. Η αναφορά σε “πληροφοριακά μέτρα” ενδέχεται να υπονοεί τη χρήση προπαγάνδας ή ψυχολογικών επιχειρήσεων για την ενίσχυση της εικόνας της Ρωσίας ως πυρηνικής δύναμης. Η στρατηγική αυτή όχι μόνο ενδυναμώνει την εσωτερική πολιτική συνοχή, αλλά στοχεύει και στην αποθάρρυνση αντιπάλων μέσω της καλλιέργειας φόβου για τις δυνατότητές της.}

Το άρθρο:

Η Ρωσική Ομοσπονδία θεωρεί τα πυρηνικά όπλα ως μέσο αποτροπής, που πρέπει να χρησιμοποιηθεί μόνο ως αναπόφευκτο, έσχατο μέσο. Λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη μείωση των πυρηνικών απειλών και για την αποτροπή της επιδείνωσης των διεθνών σχέσεων, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε στρατιωτικές συγκρούσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν πυρηνικά όπλα.

Ανάλυση:

{ΜΧ: Εδώ τονίζεται η επίσημη θέση της Ρωσίας για την αμυντική φύση του πυρηνικού της δόγματος, αλλά το κείμενο αφήνει περιθώρια για ενέργειες που μπορεί να χαρακτηριστούν ως “προληπτικές”. Η έννοια της “αναπόφευκτης, έσχατης χρήσης” εξαρτάται από την αντίληψη της Ρωσίας για το τι συνιστά άμεση απειλή. Αυτό δημιουργεί περιθώριο ερμηνείας, ιδίως σε περιόδους κρίσεων.}

Το άρθρο:

Επιθετικότητα από οποιοδήποτε κράτος που είναι μέρος στρατιωτικής συμμαχίας (συνασπισμός, συμμαχία) κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας και/ή των συμμάχων της θεωρείται επιθετικότητα από τον συνασπισμό στο σύνολό του.

Ανάλυση:

{ΜΧ: Αυτή η διατύπωση ουσιαστικά επιβεβαιώνει την αρχή της συλλογικής ευθύνης, επεκτείνοντας την απειλή σε όλους τους συμμάχους ενός επιτιθέμενου κράτους. Αυτή η προσέγγιση περιπλέκει τις διεθνείς σχέσεις, καθώς μια μεμονωμένη ενέργεια μπορεί να οδηγήσει σε κλιμάκωση που θα συμπαρασύρει πολλούς δρώντες. Ειδικά στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, αυτή η ρήτρα αποτελεί σαφές μήνυμα προς τη Δύση.}

Το άρθρο:

Οι συνθήκες για πιθανή χρήση πυρηνικών όπλων από τη Ρωσική Ομοσπονδία περιλαμβάνουν:

α) την απόκτηση αξιόπιστων πληροφοριών σχετικά με την εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων που στοχεύουν τη Ρωσική Ομοσπονδία και/ή τους συμμάχους της·

β) τη χρήση πυρηνικών όπλων ή άλλων όπλων μαζικής καταστροφής κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας και/ή των συμμάχων της, των ενόπλων δυνάμεών τους ή εγκαταστάσεων που βρίσκονται εκτός της επικράτειάς τους·

γ) εχθρικές ενέργειες κατά κρίσιμων κρατικών ή στρατιωτικών εγκαταστάσεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας, η αχρήστευση των οποίων θα διατάρασσε την ανταπόκριση των πυρηνικών δυνάμεων.

Ανάλυση:

{ΜΧ: Οι παραπάνω συνθήκες δείχνουν μια προσπάθεια οριοθέτησης της χρήσης πυρηνικών όπλων, αλλά ο ορισμός τους παραμένει αρκετά ευρύς. Ειδικά το σημείο που αφορά τις “εχθρικές ενέργειες κατά κρίσιμων εγκαταστάσεων” αφήνει περιθώρια για κλιμάκωση ακόμη και από μη στρατιωτικές ενέργειες, όπως κυβερνοεπιθέσεις. Η αναφορά σε “αξιόπιστες πληροφορίες” υπογραμμίζει τη σημασία της στρατιωτικής ευφυΐας, αλλά εγείρει ερωτήματα για τον βαθμό ακρίβειας και τη δυνατότητα λανθασμένων υπολογισμών.}

{ΜΧ: Συμπερασματικά, το διάταγμα αυτό αποτελεί μια κλιμακωτή στρατηγική που βασίζεται σε ισορροπία μεταξύ αποτροπής και προθυμίας για χρήση πυρηνικών όπλων. Αν και περιγράφεται ως αμυντικό, η διατύπωσή του δείχνει ότι η Ρωσία δεν αποκλείει την προληπτική δράση, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που θεωρεί κρίσιμες για την εθνική ασφάλεια ή την περιφερειακή ισχύ της.}

Το άρθρο:

20. Η χρήση πυρηνικών όπλων από τη Ρωσική Ομοσπονδία είναι δυνατή στις εξής περιπτώσεις:

Σε απάντηση σε επίθεση με τη χρήση πυρηνικών όπλων ή άλλων όπλων μαζικής καταστροφής κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας και/ή των συμμάχων της.

Σε απάντηση σε μια συμβατική επίθεση που θέτει σε κίνδυνο την ίδια την ύπαρξη του κράτους.

Ανάλυση:

{ΜΧ: Εδώ αποσαφηνίζεται η θέση της Ρωσίας σχετικά με τις συνθήκες που δικαιολογούν την πυρηνική της αντίδραση. Η πρώτη περίπτωση είναι σχετικά ξεκάθαρη, καθώς αφορά άμεση απειλή με όπλα μαζικής καταστροφής. Ωστόσο, η δεύτερη περίπτωση είναι πιο προβληματική, καθώς η φράση “θέτει σε κίνδυνο την ίδια την ύπαρξη του κράτους” μπορεί να ερμηνευθεί υποκειμενικά. Αυτό διευρύνει σημαντικά τα περιθώρια απόφασης για τη χρήση πυρηνικών όπλων, ειδικά σε κρίσιμες γεωπολιτικές συγκρούσεις.}

Το άρθρο:

21. Ο Πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας λαμβάνει όλες τις σχετικές αποφάσεις σχετικά με τη χρήση πυρηνικών όπλων.

Ανάλυση:

{ΜΧ: Αυτή η διάταξη τονίζει την απόλυτη εξουσία του Προέδρου στις αποφάσεις για τη χρήση πυρηνικών όπλων. Η συγκέντρωση αυτής της ευθύνης σε ένα μόνο πρόσωπο ενισχύει την αποτελεσματικότητα της λήψης αποφάσεων σε κρίσιμες στιγμές, αλλά παράλληλα αυξάνει και τους κινδύνους λανθασμένων υπολογισμών ή αποφάσεων βασισμένων σε προσωπικές στρατηγικές.}

Το άρθρο:

22. Η εφαρμογή των μέτρων πυρηνικής αποτροπής πραγματοποιείται με τη χρήση των δυνάμεων και των μέσων του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, του Υπουργείου Άμυνας, και άλλων κυβερνητικών φορέων.

Ανάλυση:

{ΜΧ: Εδώ αποσαφηνίζεται ότι η πυρηνική αποτροπή δεν είναι αποκλειστικά στρατιωτική υπόθεση, αλλά περιλαμβάνει συντονισμό πολλών θεσμικών οργάνων. Αυτό δείχνει τη στρατηγική ενοποίηση μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών μηχανισμών της Ρωσίας, εξασφαλίζοντας ότι όλες οι αποφάσεις βασίζονται σε συνδυασμένη πληροφόρηση. Ωστόσο, η εμπλοκή πολλών φορέων μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερήσεις ή σε αντικρουόμενες απόψεις, ειδικά σε κρίσιμες καταστάσεις.}

Το άρθρο:

23. Τα μέτρα πυρηνικής αποτροπής εφαρμόζονται με την προϋπόθεση της συνεχούς ετοιμότητας του πυρηνικού οπλοστασίου και της ετοιμότητας για άμεση αντίδραση σε κάθε επιθετική ενέργεια.

Ανάλυση:

{ΜΧ: Η συνεχής ετοιμότητα δείχνει την έμφαση που δίνει η Ρωσία στη διατήρηση της αποτελεσματικότητας και της λειτουργικότητας του πυρηνικού της οπλοστασίου. Ωστόσο, αυτή η κατάσταση αυξημένης ετοιμότητας αυξάνει τον κίνδυνο κλιμάκωσης σε περιπτώσεις λανθασμένου συναγερμού ή παρανόησης κινήσεων από άλλες χώρες. Η ανάγκη για διαρκή ετοιμότητα είναι στρατηγικά απαραίτητη, αλλά και δυνητικά επικίνδυνη.}

Το άρθρο:

24. Η Ρωσική Ομοσπονδία προτίθεται να συνεχίσει να εργάζεται για τη μείωση των πυρηνικών απειλών και να ενισχύσει τη σταθερότητα στις διεθνείς σχέσεις, ακολουθώντας την αρχή της αμοιβαίας ασφάλειας.

Ανάλυση:

{ΜΧ: Παρότι αυτή η διάταξη υπογραμμίζει τη δέσμευση της Ρωσίας στη μείωση των πυρηνικών κινδύνων, έρχεται σε αντίθεση με τη ρητορική της αυξημένης αποτροπής και της έμφασης στη στρατιωτική ισχύ. Η αναφορά στην “αμοιβαία ασφάλεια” υποδεικνύει ότι η Ρωσία μπορεί να είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με άλλες πυρηνικές δυνάμεις, αλλά οι ενέργειες της στη διεθνή σκηνή συχνά δείχνουν διαφορετικές προθέσεις.}

{ΜΧ: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ: Τα τελικά άρθρα αποκαλύπτουν τη φιλοδοξία της Ρωσίας να διατηρήσει μια ισχυρή και ολοκληρωμένη πυρηνική στρατηγική που να ενσωματώνει τόσο στρατιωτικούς όσο και πολιτικούς μηχανισμούς. Η ετοιμότητα και η αμυντική στάση αποτελούν τα βασικά στοιχεία της πυρηνικής αποτροπής, ενώ οι γενικές αναφορές στη “μείωση πυρηνικών απειλών” αφήνουν περιθώρια για διπλωματική διαχείριση. Ωστόσο, ο ευρύς ορισμός των προϋποθέσεων για τη χρήση πυρηνικών όπλων, σε συνδυασμό με τη συγκέντρωση εξουσίας στον Πρόεδρο, καθιστά τη στρατηγική αυτή δυνητικά επικίνδυνη.}